موسسه تحقیقات خاک و آب
مدیریت اراضی
2345-6205
2588-5391
1
1
2013
09
23
بررسی اجمالی وضعیت حاصلخیزی خاکهای کشاورزی ایران
1
15
FA
10.22092/lmj.2013.100072
این مطالعه به منظور تهیه بانک اطلاعاتی دادههای حاصلخیزی خاک و ارزیابی حاصلخیزی اراضی کشاورزی ایران انجام گرفت. بدین منظور 315 هزار داده مربوط به 50 هزار نمونه خاک تجزیه شده در آزمایشگاههای خاک و آب مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی 30 استان کشور در فاصله سالهای 1381 تا 1391 جمع آوری گردید. نتایج این بررسی نشان داد که چنانچه حد بحرانی فسفر و پتاسیم به ترتیب 15 و 180 میلیگرم بر کیلوگرم خاک در نظر گرفته شود،میزان فسفر 8/71 درصد خاکهای کشور کمتر از حد بحرانی فسفر و میزان پتاسیم 0/21 درصد از خاکها کمتر از حد بحرانی پتاسیم می باشد . میزان مواد آلی خاکهای کشور بسیار پائین بوده به طوری که 2/63 درصد خاکهای کشور کمتر از 1% کربن آلی دارند. نتایج این بررسی نشان داد که در بین عناصر کم مصرف کمبود آهن و روی بیشترین خسارت را میتواند به محصولات کشاورزی وارد سازد بطوریکه 56 و 40 درصد از اراضی کشاورزی به ترتیب کمتر از 75/0 میلیگرم بر کیلوگرم روی و 5/4 میلیگرم بر کیلوگرم آهن قابل استفاده دارند. اکثر خاکهای ایران متاثر از کربنات کلسیم بوده و بیش از 87 درصد اراضی کشاورزی بیشتر از 5 درصد کربنات کلسیم معادل دارند. اسیدیته 83% خاکها 5/8-5/7 بوده و 97% خاکها حالت قلیایی(pH>7) دارند.گروه بافتی عمده خاکها Loam(21%) و Clay loam (17%) میباشد.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100072.html
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100072_46892fa368311edd9f86c10e79839413.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
مدیریت اراضی
2345-6205
2588-5391
1
1
2013
09
23
شوری زدایی آب برای کشاورزی: ضرورت، اهمیت و محدودیتها
17
31
FA
10.22092/lmj.2013.100073
امروزه کمبود منابع آب مناسب علی الخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک مشکلات متعددی را ایجاد کرده است. اگر چه بیش از 70 درصد سطح کره زمین را آب فرا گرفته است اما شوری بالای منابع آب سبب شده است تا بشر با محدودیتی جدی در زمینه استفاده از این منابع مواجه شود. لذا امروزه شوری زدایی آب بیش از هر زمانی توجه همگان را به خود معطوف کرده است. در بین مصرف کنندگان آب در کشور، بخش کشاورزی با مصرف حدود 90 درصدی منابع آب کشور بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است اما متاسفانه در بسیاری از بخشهای کشور کمبود منابع آب مناسب کشاورزی هنوز احساس می شود. لذا در این مقاله سعی خواهد شد تا مختصری در مورد روشهای شوری زدایی موجود در دنیا توضیحاتی ارائه گردیده و در نهایت ضرورت، اهمیت و محدودیت کاربرد این روشها در کشور مورد بررسی قرار گیرد.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100073.html
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100073_3e90caf484f51b3357908c776c4d398f.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
مدیریت اراضی
2345-6205
2588-5391
1
1
2013
09
23
کودهای زیستی محرک رشد گیاه در ایران: نقاط قوت و ضعف
33
46
FA
10.22092/lmj.2013.100074
تا به امروز استفاده تجاری و کاربرد در مقیاس وسیع مایهتلقیحهای افزاینده رشد گیاه در کشاورزی پیشرفت قابل ملاحظهای نداشته است. یکی از دلایل این مساله وجود گزارشهای متفاوت و تضاد بین نتایج آزمایشگاهی، گلخانهای و مزرعهای و عدم تکرارپذیری این نتایج است. این مسائل بیشتر ناشی از تنوع در اقلیم و ارقام گیاهی، ترکیب فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک، میزان ماده آلی خاک، رقابت ریزجانداران بومی، مقدار رطوبت خاک و شاید ناشناخته بودن دیگر عواملی باشد که این مایه تلقیحها بواسطه آن بر رشد گیاه مؤثر واقع میشوند. این موضوعات مقدار و جمعیت قابل توصیه مایه تلقیح، زمان و مکان و روش بهینه مصرف مایه تلقیح را با مشکل مواجه میکند. گزارشها نشان میدهد که بیشتر پژوهشها در این زمینه در سطح گلخانه و در خارج از مزرعه انجام شده است. با این حال برخی نتایج مزرعهای مثبت در ایران گزارش شده است. از طرف دیگر قیمت کم کودهای شیمیایی مانع دیگری در توجه، تحقیق و توسعه کاربرد این کودهای زیستی در کشاورزی ایران شده است. غیر متمرکز بودن تحقیقات، کم بودن میزان ماده آلی خاکها، ، مشکلات موجود در تکثیر صنعتی و تجاری سازی، هدفمند نبودن یارانه کود، عدم قاطعیت برای تضمین اثربخشی آنها در همه مناطق و در همه زمانها، عدم ارتباط مناسب بین بخش پژوهش، تولید و ترویج و نبود ساز و کار مناسب در مورد نظارت و کنترل کیفی مایه تلقیحهای تجاری از مهمترین مشکلات مایه تلقیحهای افزاینده رشد گیاه در ایران میباشند. از طرف دیگر وجود تعداد زیاد دانشجویان علاقه مند به ادامه تحصیل در گرایش بیولوژی خاک، افزایش سهم پژوهش های بیولوژی خاک در علوم خاک، وجود مراکز آموزشی متعدد از جمله فرصت ها و نقاط قوت در این رابطه است. اسناد ملی از جمله برنامه پنجم توسعه و سند چشم انداز 20 ساله که در آنها بر استفاده از فناوری های زیستی و کودهای بیولوژیک تاکید شده است چشم انداز روشنی در این زمینه می باشد.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100074.html
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100074_c163f46c3f825b5d159292728b965e99.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
مدیریت اراضی
2345-6205
2588-5391
1
1
2013
09
23
راهبردهای مدیریتی افزایش کارایی مصرف نیتروژن در کشاورزی
47
54
FA
10.22092/lmj.2013.100075
استفاده از کودهای شیمیایی نیتروژنی سهم قابل توجهی در افزایش تولید جهانی غذا در پنجاه سال اخیر داشته است. با این وجود چالش های زیست محیطی و اقتصادی ناشی از مصرف این عنصر غذایی در کشاورزی لزوم توجه به کارایی مصرف آن را افزایش داده است. بررسی های انجام شده در سرتاسر جهان نشان می دهد که محصولات زراعیقادر به استفاده مستقیم بیش از نیمی از کود نیتروژنی مصرف شده نمی باشند. در ایران متاسفانه اطلاعات چندانی درباره میزان کارایی مصرف نیتروژن در مقیاس بزرگ برای کشت های مهمی نظیر گندم، جو، ذرت و برنج (غلات) وجود ندارد. با این وجود با نگاهی به آمار مصرف کودهای نیتروژنی می توان دریافت که مصرف بی رویه (نامتعادل) این کودها ممکن است از کارایی پایین آنها ناشی شده باشد. این موضوع با توجه به اهمیت آن در چهار بخش کشاورزی، محیط زیست، صنعت و بهداشت موجب گردید تا در این مقاله کارایی مصرف نیتروژن در غلات طی ده سال زراعی(87-1378) با استفاده از شاخص بهره وری ناخالص برآورد گردد. نتایج نشان داد شاخص بهره وری ناخالص نیتروژن برای غلات در حدود 38 کیلوگرم در کیلوگرم نیتروژن مصرفی است. این در حالی است که این شاخص نسبت به متوسط جهانی (44 کیلوگرم در کیلوگرم نیتروژن مصرفی) 6 کیلوگرم در کیلوگرم کمتر است. بدیهی است بهره وری ناخالص نیتروژن می بایست حدود 8 درصد در سال افزایش یابد تا در افق 1400 دست کم معادل متوسط جهانی آن گردد. بر این اساس روش مدیریت مصرف نیتروژن در مزارع کشور نیاز به بازنگری دارد تا با شناخت محدودیت ها از اتلاف سرمایه ملی و همچنین مخاطرات زیست محیطی ناشی از هدر رفت نیتروژن جلوگیری شود. به نظر می رسد کارایی مصرف نیتروژن را بتوان با تلفیقی از بهبود مصرف نیتروژن در مناطقی که این عنصر غذایی کمتر مصرف می گردد مانند خاکهای شور(در جهت افزایش عملکرد غلات) و همچنین بهبود کارایی نیتروژن در مناطقی که مصرف آن بالاترست مانند خاکهای سبک و یا مناطق پرباران (در جهت کاهش مصرف نیتروژن) افزایش داد. در این رابطه بهبود شیوه های مدیریتی مزرعه و استفاده از تجربیات سایر کشورها به همراه فن آوری- های پیشرفته بسیار اهمیت دارد. از آنجا که بیشتر فن آوری ها اثر هم افزایی بر پاسخ گیاه به مصرف نیتروژن دارند روش تلفیقی بسیار کارآمدتر خواهد بود.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100075.html
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100075_0930513efaabafbb009a76aa8216ca73.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
مدیریت اراضی
2345-6205
2588-5391
1
1
2013
09
23
مروری بر تحقیقات کاربرد کودهای دامی دراراضی کشاورزی ایران
55
68
FA
10.22092/lmj.2013.100076
کودهای دامی از دو جنبه اهمیت دارند. اول جنبه بهداشتی آن برای دام و انسان و جنبه بکارگیری آنها یعنوان سوخت و انرژی، غذای دام و کود حائز اهمیت می باشد. در گذشته به دلایل مختلف از جمله مدیریت توام کشت و کار با دامداری، محدود بودن تعداد دام در دامداریها و نبود کودهای شیمیایی از کودهای دامی استفاده بهینه می گردید. به عبارت دیگر بین ورود و خروج عناصر در حوزه مورد عمل تعادل وجود داشت. به تدریج با رواج کودهای شیمیایی، سهولت مصرف و تاثیرات سریع آنها، مصرف کودهای دامی کمرنگتر گردید. با بروز محدودیتهای کود شیمیایی از لحاظ قیمت، تامین و درک درست اثرات ویژه کودهای دامی که فراتر از کودهای شیمیایی میباشد، مجددا مصرف کودهای دامی و طیور مورد توجه قرار گرفت. در این پژوهش مطالعات انجام شده داخلی در ارتباط با اثرات کودهای دامی در حاصلخیزی خاک مورد بررسی قرار گرفت. بخش عمده ای از تحقیقات گذشته بر روی اثرات کودهای دامی بر عملکرد محصولات مختلف و اثرات آن بر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی را مورد بررسی قرار داده اند.در این مطالعات تعیین مقدار مورد نیاز، زمان و نحوه مصرف آنها سهم قابل توجهی را در بر دارد. یکی از چالشها برای تحقیقات در آینده، افزایش کارائی استفاده از کودهای دامی برای تامین عناصرغذایی است. اگرچه تعیین مقدار تامین عناصر غذایی از منبع کود دامی در مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک از اولویت خاصی برخوردار است، اما بخشی که غالبا مغفول میماند بخش جمعآوری، انتقال و تاحدودی فرآوری تا مصرف آنها با هدف افزایش کارائی و حفظ عناصر غذایی قابل استفاده گیاه می باشد.این موضوع، لزوم انجام تحقیقات و بررسیهای کارشناسی محققان علوم خاک و علوم دامی برای انتخاب بهترین گزینه های مدیریتی کودهای دامی را نشان میدهد. این امر علاوه بر لحاظ نمودن منافع ذی نفعان در سطوح مختلف، به دلیل کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، کنترل آلودگی آب و خاک، رضایت علاقمندان به محیط زیست را نیز به همراه خواهد داشت.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100076.html
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100076_f98b8e6e1d6e0b03e5e30a63c9dd3ade.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
مدیریت اراضی
2345-6205
2588-5391
1
1
2013
09
23
مدلسازی تحویل حجمی آب شبکه های آبیاری در سامانه اطلاعات جغرافیایی
69
80
FA
10.22092/lmj.2013.100077
محدودیت منابع آب به خاطر طبیعت خشک ایران، استفاده صحیح و برنامه ریزی برای هر قطره آب استحصال شده را امری واجب و ضروری می نماید. به منظور مدیریت بهینه اطلاعات و دسترسی آسان دادههای شبکههای آبیاری و زهکشی، استفاده از اطلاعات جغرافیایی که بتواند کلیه دادههای مکانی و توصیفی را طبقهبندی کرده و به صورت مناسب ذخیره سازی نماید، اجتناب ناپذیر میباشد. هدف این تحقیق تهیه سامانه تخصیص آب آبیاری برای شبکه هایی است که تحویل آب در آنها به صورت حجمی بوده و در عین حال با مهندسی، زمان و مقدار آبی که باید در دسترس گیاه قرار گیرد را تعیین نماید. این سامانه به زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک نوشته شده و برای ایجاد و استفاده از پایگاه داده از نرمافزار ACCESS بهره میبرد و در محیط ArcGIS9.3 اجرا میگردد. در این سامانه برای تخصیص آب به بلوکهای آبیاری چهار مرحله طراحی شده است که در مرحله اول شرایط گیاه و خاک، در مرحله دوم پارامترهای ظرفیت کانال درجه یک و در مرحله سوم ظرفیت کانالها و دریچههای درجه دو و سه در نظر گرفته میشود. در آخر سامانه به ارزیابی آبیاریهای انجام شده برای محصول هر بلوک میپردازد.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100077.html
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100077_552d04cb348d82e1df6884290c9671b7.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
مدیریت اراضی
2345-6205
2588-5391
1
1
2013
09
23
تاثیر عوامل مدیریتی دیم زار بر میزان کربن آلی خاک در حوضه مرک کرمانشاه
81
89
FA
10.22092/lmj.2013.100078
کربن آلی خاک کلیدیترین عنصر در باروری و کیفیت خاک و حفاظت محیطزیست به ویژه در مناطق نیمهخشک میباشد. نقش مدیریت مزرعه و مدیریت خاک در کاربریهای دیم در مخازن کربن آلی خاک در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد. در کاربری زراعی، الگوی خاکورزی و نظام مدیریت بقایا، عوامل اصلی تغییرات میزان کربن آلی خاک میباشند. بررسی ها نشان میدهد که با اصلاح سامانه خاکورزی و مدیریت بقایا در دیمزارهای مناطق نیمه خشک، میتوان در هر هکتار حدود 35 تن کربن نیوار را در خاک متوقف نمود.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100078.html
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100078_b9a2da958f85922ecbd202cbc0d1c257.pdf
موسسه تحقیقات خاک و آب
مدیریت اراضی
2345-6205
2588-5391
1
1
2013
09
23
نقش خاک در ناپایداری تولید زعفران پس از یک دوره کشت
91
98
FA
10.22092/lmj.2013.100079
ایران با سطح زیرکشت بیش از 73 هزار هکتارزعفران، تولید 254 و صادرات بیش از 125 تن در سال مقام اول تولید دنیا را دارد. زراعت زعفران ایران اغلب در مناطق خشک و نیمهخشک به شیوه سنتی در اراضی کوچک و خورده مالکی انجام میشود. یکی از مشکلات مهم پیشِ روی زعفرانکاران، عدم باروری خاک به منظور کشت مجدد زعفران پس از یک دوره کشت به مدت حدود سه برابر دوره کشت اول است. این موضوع برای توسعه پایدار و حتی ثابت ماندن سطح زیرکشت فعلی زعفران در مناطق زعفرانکاری ایجاد محدودیت کرده است. در خصوص علت کاهش تولید در مزارع زعفران، سه فرضیۀتغییر در خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، تغییر در وضعیت بیوشیمیایی خاک و تغییر عمده در جمعیت میکروارگانیسمهای خاک ارائه شده است. پژوهشهای اندکی برای بررسی علل این مسئله انجام شده است. جمعبندی نتایج آنها نشان میدهد که پس از یک دور کشت زعفران، در خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی و ژنتیکی خاک تغییری حاصل نشده و از نظر عناصر کم مصرف هم در خاک محدودیتی ایجاد نمیشود. از علل دیگر این محدودیت احتمال تولید مواد آللوپاتیک و تغییر در وضعیت بیوشیمیایی خاک پس از یک دور کشت و ایجاد فتوتوکسی برای کشت مجدد زعفران است. در این رابطه نیاز به بررسی بیشتری میباشد.
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100079.html
https://lmj.areeo.ac.ir/article_100079_071a117fe6dfb8a58ba4ac83d2d5bc90.pdf