نوع مقاله : فنی ترویجی

نویسندگان

• ناصر‌ دوات‌گر ¹
• احمد زارع ²
• مریم‌ شکوری‌کتیگری ³
• لیلا رضائی ³
• مسعود کاووسی ⁴
• هادی شیخ‌الاسلام ⁵
• مجتبی شاه‌نظری ²
• احسان کهنه ⁶
• احمد شیرین‌فکر ⁷
• ایرج بنیادی ²
• شایگان ادیبی ²
• اسماعیل مشیرطالش ²
• علی خداشناس ²
• حسن شکری واحد ²
• فرحناز دریغ‌گفتار ⁸
• سید اکبر رحیمی‌مقدم ²
• علی‌ آجیلی لاهیجی ⁹

¹ استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات خاک و آب

² کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان

³ کارشناس ارشد آزمایشگاه

⁴ دانشیار پژوهشی

⁵ ، کارشناس ارشد آزمایشگاه خصوصی

⁶ کارشناس ارشد آزمایشگاه خصوصی

⁷ مربی پژوهش موسسه ‌تحقیقات ‌چای کشور‌

⁸ مربی پژوهش کارشناس آزمایشگاه مؤسسه تحقیقات برنج کشور

⁹ کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان.

چکیده

مصرف منطقی کودهای شیمیایی در خاک به آگاهی از چگونگی وضعیتحاصل­خیزیوعناصرغذایی در خاک وابسته  است. یکی از رهیافت‌ها، استفاده از کشاورزی دقیق بر پایه شناخت جامع و صحیح وضعیت حاصلخیزی خاک‌های کشاورزی است. بر این اساس تهیه نقشه تغییرات مکانی ویژگی­های خاک مرحله کلیدی در کاربرد کشاورزی دقیق است که براساس آن نهاده‌های کشت به صورت نظام‌ مند برنامه‌ریزی، مدیریت و مصرف می‌گردد. هدف از انجام این تحقیق بررسی جامع وضعیت حاصلخیزی اراضیاستان­گیلان و بازنمایی آن با استفاده ازGIS در قالب نقشه است. هفت ویژگی نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل­استفاده، pH ، هدایت الکتریکی، کربن­آلی و رس در8567 نمونه خاک با استفاده از آمار توصیفی، زمین آمار و  GISمورد بررسی قرار گرفتند. پهنه­بندی آنها نشان داد که بیشتر خاک­های استان از  نظر pH و هدایت الکتریکی، برای رشد گیاه برنج مطلوب بوده، در حالی­که از نظر نیتروژن کل، پتاسیم و فسفر قابل استفاده نیاز به مدیریت جامع دارد. در بسیاری از اراضی شالیزاری واقع درمحدوده دشت مرکزی گیلان (با خاک‌های غالب آبرفتی) حوضه آبریز سپیدرود کمبود نیتروژن  وجود داشت. در این محدوده­ ها احتمال  پاسخ خاک به کود های نیتروژنه زیاد است. نزدیک به  40 درصد از سطح اراضی مصرف کودهای فسفاته توسط کشاورزان کمتر از حد بحرانی است. اراضی زراعی استان گیلان از نظر پتاسیم قابل­استفاده به دو نیمه غربی و شرقی تقسیم گردید. بیشتر مناطق نیمه غربی دارای پتاسیم  قابل­استفاده پایین بوده در حالی­که نیمه شرقی استان که متاثر از رودخانه سفیدرود و آورد رسوب می­باشند  از وضعیت مناسبتری برخوردار بود. نزدیک به 68­ درصد از سطح اراضی استان دارای پتاسیم  قابل استفاده کمتر از حدبحرانی  160 میلی­گرم بر کیلوگرم برای برنج بودند. این نتایج نشان داد که وضعیت عناصر غذایی در شالیزارهای استان از نظر توزیع جغرافیایی یکسان نمی­باشد. بنابراین  لازم است جهت جلوگیری از افزایش هزینه تولید و دستیابی به تولید مطلوب از توصیه مصرف کود به طور یکسان، خودداری نمود. 

کلیدواژه‌ها

• اراضی شالیزاری
• پهنه‌بندی
• زمین‌آمار
• وضعیت حاصلخیزی

عنوان مقاله [English]

Fertility Status of Paddy Soils in Guilan Province

نویسندگان [English]

• n d ¹
• a z ²
• m sh ³
• l r ³
• m k ⁴
• h sh ⁵
• m sh ²
• e k ⁶
• a sh ⁷
• i b ²
• sh a ²
• e m ²
• a kh ²
• h sh ²
• f d ⁸
• a r ²
• a a ⁹

چکیده [English]

 
Rational use of fertilizers in soil depends on the awareness of the condition of
fertility and nutrient in soil. One approach is based on a comprehensive
understanding and correct use of precision agriculture of agricultural soils. Thus
the map of spatial variability of soil properties is a key step in the application of
precision agriculture which based on the map, application of agricultural inputs
could be managed in a systematic way. To this end, comprehensive study of
paddy soils fertility in Guilan province through GIS mapping were counducted.
Soil characters including Total N, P, K, pH, EC, OC and clay were measured in
8567 soil samples collected from arable land of Guilan province. These characters
were analyzed through descriptive statistics, geostatistics and GIS. Mapping
showed that most soils of the province in terms of pH and EC were favorable for
the growth of rice plants, while total nitrogen, potassium and phosphorus need to
be managed. Many paddy fields in the Central Plains area of Guilan and in the
alluvial soils of Sepeedrud basin showed nitrogen deficiency which soil response
to nitrogen fertilizer is high. In nearly 40% of the land surface, P concentration is
less than critical level because of the continued cultivation of plants without use
of phosphate fertilizers by farmers or the low ability of soil to preserve native soil
phosphorus. Agricultural land of Guilan province was divided into Eastern and
Western parts based on potassium content. In the most part of western area,
available potassium is low, while in the eastern part, available potassium was
higher than western part because of Sepeedrud sediment. In nearly 68% of the
study area available potassium of soil was less than critical level(160 mg per kg)
for growing cultivated Rice. The results in general showed that the nutrient status
of paddy fields is not distributed uniformly from geographical point of view
.Therefore, to prevent soil fertility decline and increase of production cost
fertilizer distribution in the region and consumption of fertilizer in the field should
be based on achieved results

کلیدواژه‌ها [English]

• Ffertility status
• G
• Geostatistics
• M
• Mapping
• Ppaddy fields