نوع مقاله : فنی ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 دانش آموخته دکتری تخصصی توسعه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

3 دانش آموخته دکتری توسعه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

مطالعه حاضر با هدف بررسی سطح نگرش گندمکاران پیرامون اثرات دوره­های آموزشی- ترویجی برگزار شده در زمینه­ی حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی و تحلیل عوامل مؤثر بر آن در دهستان میاندشت شهرستان کاشان انجام شده است. جامعه هدف در این پژوهش شامل 953 نفر از گندمکاران دهستان میاندشت شهرستان کاشان می­باشند. با توجه به پراکنش جامعه آماری تحقیق از روش نمونه­گیری تصادفی ساده برای گزینش یک نمونه معرف استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 275 نفر تعیین شد. داده­های این پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه که روایی آن به وسیله­ی پانل متخصصان و پایایی آن از طریق انجام مطالعه راهنما و محاسبه­ی ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده بود، جمع­آوری گردید. مقادیر آلفای کرونباخ برای بخش­های مختلف پرسشنامه بالاتر از 7/0 محاسبه گردید. مهمترین یافته­های این مطالعه نشان داد که بین متغیرهای سطح تحصیلات، سطح کل اراضی، کل درآمد سالانه، درآمد سالانه کشاورزی و رضایت­مندی از برنامه­های آموزشی- ترویجی با متغیر نگرش پیرامون اثرات دوره­های آموزشی- ترویجی برگزار شده در حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی ارتباط مثبت و معنی­داری وجود دارد. همچنین متغیرهای مستقل سطح کل اراضی، کل درآمد سالانه، درآمد سالانه کشاورزی و رضایت­مندی از برنامه­های آموزشی- ترویجی به طور تعاملی، توانایی توضیح حدود 46 درصد از تغییرات متغیر وابسته­ی نگرش پیرامون اثرات دوره­های آموزشی- ترویجی برگزار شده در زمینه­ی حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی را دارا می­باشند. برپایهاینیافته­ها،مسئولان با آگاهی از عناصروفعالیت­هایمؤثردر حفظ و احیاء منابع طبیعی قادر خواهند بود رویکردهای آموزشی- ترویجی مناسبی را در جهت مدیریت پایدار و بهره­برداری خردمندانه از این منابع اتخاذ نمایند. از مهم­ترین کاربردهای این پژوهش می­توان به ارتقاء سطح نگرش گندمکاران پیرامون حفاظت، احیاء و توسعه پایدار منابع طبیعی، بهبود وضعیت معیشتی آنان و توجه بیشتر به اقتصاد غیرزراعی در روستاها اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Farmers’ Attitudes toward Education-Extension Courses on the Conservation, Reclamation, and Development of Natural Resources: A Case Study of Miandasht Rural District, Kashan

نویسندگان [English]

  • P F 1
  • N D 2
  • S J 3

چکیده [English]

It was the objective of the present survey to investigate wheat farmers’ attitudes toward education-extension courses on the conservation, reclamation, and development of natural resources and the factors involved. The target population in this study consisted of 953 wheat farmers in Miandasht rural district neighboring the city of Kashan. Given the distribution of the statistical population, use was made of the simple random sampling method to select a representative statistical sample and the Krejcie and Morgan Table was employed to determine a survey statistical sample of 275 wheat farmers from the study area. Data were collected using a questionnaire whose validity had been approved by a panel of experts and its reliability was approved by a pilot study and Cronbach alpha coefficients which were calculated to be above 0.7 for the different sections of the questionnaire. The findings of the survey indicate that there exists a significant positive relationship between the variables of level of education, total land area owned, total annual income, annual agricultural income, and satisfaction with the education-extension programs, on the one hand, and the dependent variable of attitudes toward the effects of such courses on the conservation, restoration and development of natural resources. Also, the independent variables of total land area owned, total annual income, annual agricultural income, and satisfaction with the courses were able to explain interactively 46% of the variation observed in the dependent variable of farmer attitudes. The findings of the present survey can be exploited by managers and authorities to develop appropriate education-extension courses that aim at the sustainable and wise exploitation of natural resources. Moreover, the results can be most importantly used to improve wheat farmers’ attitudes to the conservation, restoration, and sustainable development of natural resources while also enhancing farmers’ livelihoods by focusing on the non-farming economy in rural areas.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attitude evaluation
  • Education–extension Course
  • Conservation and Restoration of Natural Resources
  • Miandasht Region
  • Kashan
1. بینا، ل. 1389. بررسی نقش مشارکت زنان در مقابله با بیابانزایی و عوامل مؤثر در مشارکت آنان در بیابانزدایی در حوزه آبخیز حبله‌رود در استان سمنان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
2. حسینی، م.، و پاپ‌زن، ع. 1384. توانمندسازی مردم: راهنمایی برای مشارکت، چاپ دوم، تهران: مرکز تحقیقات و بررسی مسایل روستایی.
3. خلیقی، ا.، و قاسمی، ع. 1384. بررسی زمینه‌های مشارکتی روستاییان و ارتباط آن با ترویج کشاورزی، ماهنامه جهاد، سال نوزدهم، شماره 25، صص 221-220.
4. رزاقی، م.، و شعبانعلی فمی، ح. 1387. بررسی عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری کشاورزان استان خراسان رضوی در حفاظت منابع طبیعی، طرح پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد.
5. رستمی، ر.، و علی‌آبادی. ح. 1392. بررسی عوامل موثر بر رفتار کشاورزان در حفاظت از آب و خاک، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران.
6. شریعتی، ع. 1382. عوامل مؤثر بر مشارکت روستائیان جنگل نشین در حفاظت از جنگل‌های شمال و غرب کشور، فصلنامه روستا و توسعه ، شماره 16، صص 56-47.
7. شفیعی، ح. 1385. رسالت ترویج در توسعه پایدار با تاکید بر منابع طبیعی، ماهنامه سنبله، شماره 118، صص 44-38.
8. عثمان‌پور، ر. 1385. شاخص‌های ترویج کشاورزی، سنجش و مقایسه در استان‌های فارس، بوشهر و زنجان، دفتر مطالعات و بررسی روشهای ترویجی، سازمان تات.
9. کلانتری، خ.، اسدی، ع.، شعبانعلی فمی، ح.، چوبچیان، ش.، و یعقوبی‌نژاد، م. 1387. اثربخشی پروژه‌های انتقال‌یافته تحقیقاتی و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه علوم کشاورزی ایران، شماره 39، صص164.
10. ملک‌محمدی، ا. 1380. آموزش حرفه‌ای مروجین منابع طبیعی و شرکت مردم و بهره‌برداران در کلاسهای آموزشی موثر در حفظ، احیاء، توسعه و بهره‌برداری منابع طبیعی، مجله روستا و توسعه، دوره 5، شماره 1 (بهار و تابستان)، صص 25-16.
11. میربد، ب. 1381. بررسی اثر بخش طرحهای مشترک تحقیقی- ترویجی از دیدگاه مروجان و محققان استان لرستان و کرمانشاه ،پایان‌نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
12. نجفی، ب. 1389. وضعیت کشاورزی و منابع طبیعی و عدم توجه به برنامه‌های آموزشی و ترویجی یازده استان، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 1، شماره 1، صص 95-65.
13. نوروزی، ج. 1385. بررسی نگرش کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان نسبت به نظام آموزشی سیار، چهارمین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین المللی آموزش الکترونیک، 18 و 19 آذر، تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
14. یزدی صمدی، ا. 1383. بررسی نگرش کارشناسان ترویج کشاورزی استان اردبیل نسبت به کاربرد موبایل در ترویج، مجموعه مقالات چهارمین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران، تهران: انتشارات موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی.
15. Gerrard, J. 2011. Fundamentals of soils. NewYork: Rutledge Fundamentals of Physical Geography, 113p.
16. Kerhoft, P. 1990. Agroforestry in Africa: A Survey of Project Experience (edited by G. Foley and G. Bernard), London: Ponas Institute, 329p.
17. Krejcie, R.V., & Morgan, D.W. 1970. Determining Sample Size for Research Activities, Educational and Psychological Measurement, 30: 607-610.
18. Meacher, M., & Willock, J. 2000. A Philosophical Investigation into Producer Attitude towards Organic Farming. In: IFOAM 2000 The world grows organic. Proceedings of the 13th International IFOAM conference. (T. Alfoldi, W. Lockeretz and U.Niggli). IFOAM Tholey- Theley; Basel, 737p.
19. Sanderson, K. 2004. Extension Support for Organic Farmers in the South: A Function of Attitude, Knowledge, or Confidence? (M.Sc. Thesis). School of Natural Resources and Environment, University of Florida.
20. Tatlidil, F.F., Boz, I., & Tatlidil, H. 2009. Farmers Perception of Sustainable Agriculture and its Determinants: A Case Study in Kahramanmaras Province of Turkey. Journal of Enviroment, Development and Sustainablility, 11(6): 1091-1106